مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س)

به گزارش روابط عمومی مرکز آموزشی درمانی و پژوهشی الزهرا(س) رشت:

مهتاب رجبی-کارشناس ثغذیه و رزیم درمانی بیان کرد:

یک رژیم غذایی سالم و کافی قادر به تامین تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد،زندگی،ترمیم بافت ها و تکامل می باشد.برای تامین مواد مغذی دریافت یک رژیم غذایی متنوع ضروری است.در سراسر دنیا، کشورها استانداردهایی را برای تعیین دریافت مطلوب مواد مغذی در نظر گرفته اند.این استاندارد ها مجموعه ای واحد از توصیه های غذایی برای حفظ سلامت و کاهش خطر بیماری های مزمن است. 

از موارد مهم یک رژیم
سالم رعایت الگو های تغذیه ای بر اساس  هرم راهنمای غذایی می باشد، در این هرم پنج گروه
غذایی وجود دارد که این گروه بندی بر پایه ویژگی های اساســــی در هر گروه است. در
این هرم هرچه از پایین به سمت بالای هرم می رویم میزان مصرف توصیه شده کمتر می شود.لازم به ذکر است توصیه های کلی تغذیه ای برای جمعیت مرد و زن سالم بیان شده اند و چنانچه فرد مبتلا به بیماری های خاص متابولیک(بیماران کلیوی و دیابت و هاپرلیپیدمیا )یا ژنتیکی(تالاسمی،فنیل کتونوریا،سلیاک و...) و تحت دارو درمانی باشد رعایت های خاص تغذیه ای و رژیم درمانی منطبق با شرایط بیمار مورد نیاز است.

در پایین هرم غذایی گروه نان و
غلات قرار دارد این بدان معــناست که بیشترین انرژی روزانه باید از این گروه تامین شود. هر غذایی که در تهیه آن عمدتا از گندم ، برنج ، جو ، ذرت ، جودوسر و یا دیگــــر غلات استفاده شـده باشد در این گروه قرار می گیرند. غلات مهمترین منبع تامین فیبر غذایی ، ویتامین های گروه ب بخصوص تیامین ، ریبوفلاوین ، نیاسین، فولات  و مواد معدنی مثل آهن ، منیزیم وسلنیوم است.

وی ادامه داد گروه میوه ها و
سبزیجات : شامل انواع میوه جات تازه و خشک می باشد.گروه سبزیجات :شامل سبزی های برگـی مثل سبزی خوردن و سبزیهای غیر برگی
مثل صیفی جات ، سیب زمینی ، لوبیا سبز ، نخود سبز ، ذرت و قارچ و ...است.

میوه ها و
سبزیجات دارای خواص آنتی اکسیدانی و فیبری بالایی می باشند که علاوه بر کنترل وزن
نقش به سزایی در سلامت پوست و مو و جلوگیری از بسیاری از سرطان ها و کارکرد صحیح
دستگاه گوارش دارند.لازم به ذکر است در بعضی سندوم ها،بیماری ها یا مشکلات خاص گوارشی محدودیت های
موقت یا دائم بر بعضی اقلام این گروه اعمال می شود که این محدودیت ها باید زیر نظر
متخصصین تغذیه اعمال شود.

شیر و لبنیات :این گروه شامل فرآورده های لبنی مانند شیر ، ماست ، پنیر
، کشک ، دوغ و بستنی می باشد. این گروه برای استحکام استخوان ها،دندان ها،رشد و
سلامت پوست در تمامی سنین  اهمیت دارد.

فراورده های لبنی خصوصا ماست و
شیر تامین کننده پتاسیم هستند. رژیم غذایی غنی از پتاسیم ممکن است فشار خون
را در حد سالمی نگه دارد.

گروه گوشت : این گروه شامل گوشت های قرمز ( گوسفند و گوساله )
، گوشت های سفید ( مرغ ، ماهی و پرندگان ) امعاء و احشا ( جگر ، دل ، قلوه ، زبان
و مغز ) ، تخم مرغ ، حبوبات و مغز دانه ها می شود.

گروه گوشت ها تامین کننده ی پروتئین ، ویتامین های گروه ب ( نیاسین ، تیامین ، ریبوفلاوین و ب6 ) ، ویتامین ای(آنتی اکسیدان حافظت کننده ویتامین آ و اسید های چرب)  ،" آهن و روی و منیزیم می باشد . پروتیئین ها بعنوان اجزای سازنده استخوان،ماهیچه،غضروف ، پوست و خون عمل می کنند. آن ها همچنین واحدهای سازنده آنزیم ها ، هورمون ها و ویتامین ها می باشند.روی نیز برای انجام واکنش های بیوشیمیایی لازم بوده و به عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن کمک می نماید.مصرف متنوع از مواد غذایی این گروه مثل ماهی ها ومغز دانه ها می تواند دریافت اسیدهای چرب تک اشباع ( MUFA)) و اسیدهای چرب چند غیر اشباع ( PUFA ) را
افزایش دهد. ماهی ها 0 مثل سالمون ، قزل آلا و شاه ماهی نوعی PUFA را که اسیدهای چرب امگا 3 نامیده
می شوند به مقدار فراوان دارند. شواهد موجود حاکی از آن است که مصرف ماهی خطر مرگ
و میر ناشی از بیماری های قلب و عروق را کاهش می دهد.

خانم رجبی در مورد مشکلات شایع مرتبط با وضعیت تغذیه ای گفت:

آنمی فقر آهن :

آهن در ساختار هموگلوبین در
حمل اکسیژن خون استفاده می شود.اگر میزان کافی از این ماده از طریق رژیم غذایی دریافت
نگردد بدن از ذخایر آهن خود استفاده و به مرور شاخص های آزمایشگاهی آهن پلاسما
کاهش می یابد.تعداد بسیاری از دختران نوجوان و زنانی که در سنین باروری هستند آنمی
فقر آهن دارند این افراد باید غذا های غنی از آهن هم ( گوشت ها ) و یا دیگر منابع
آهن غیر هم(منابع گیاهی) را به همراه غذاهای غنی از ویتامین ث که جذب آهن غیر هم
را بالا می برد مصرف کنند.در صورت رفع نشدن آنمی از طریق اصلاح وضعیت تغذیه ای
مکمل های آهن مورد نیاز می باشد.

هایپرلیپیدمی:

افزایش سطوح TC-LDL-TG و کاهش HDL در بیماران قلبی مبتلا به آترواسکلروز،جمعیت
سالمند و BMI های بالاتر از محدوده ی نرمال شایع می باشد.

عادات غذایی نا سالم مثل افزایش مصرف فست فود ها،فعالیت فیزیک ناکافی،سابقه ی ژنتیکی و افزایش سن منجر به تغییر در سطوح نرمال لیپید های خون می شود.در این راستا تغییر عادات غذایی و برگذیدن انتخاب های سالم تر غذایی و افزایش فعالیت فیزیکی در سطوح اولیه ی بیماری موثر است.

وی در ادامه بیان کرد،کمبود ویتامین دی:

ویتامین دی با فرم فعال
25-هیدروکسی ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی می باشد که بدن قادر به تامین
نیاز عمده ی خود از طریق قرار گیری در معرض اشعه  UVBموجود در نور آفتاب می باشد.منابع غذایی ویتامین دی منابع فقیری می
باشند.سطوح قابل اطمینان ویتامین دی بدن بالاتر از 50 نانومول بر لیتر می باشد.

تامین مقادیر کافی ویتامین دی در
سلامت استخوان ها،کارکرد صحیح سیستم ایمنی و کارایی واکنش های داخل سلولی مورد
نیاز است.

فرم زندگی غیر فعال و عدم قرار
گیری کافی در معرض نور خورشید،آلودگی هوا ،اختلالات جذب به علت بیماری هایی نظیر سلیاک و کرون همچنین
برخی دارو ها نظیر استروئید ها،چاقی و سالمندی از دلایل کمبود
ویتامین دی می باشد.

اختلالات خوردن:

اختلالات خوردن بیماری های
ناتوان کننده ی روان با اختلال مداوم عادات صرف غذا یا رفتار های کنترل وزن هستند که
به اختلالات قابل توجه سلامتی جسمی و روانی منجر می شود.به دو گروه پرخوری عصبی و
بی اشتهایی عصبی تقسیم می شود که نوع اول در جامعه شایع تر می باشد.

پرخوری عصبی:به معنی صرف غذا در
هر دو ساعت به میزان زیاد تر از مقدار معمول مصرفی و رفتار های جبرانی افراطی  متعاقب می باشد.لازمه ی این اختلال تکرار آن به
مقدار حداقل دو بار در هفته در سه ماه پیاپی می باشد.این موارد شامل دو رفتار اصلی
زیر می باشد:

1.احساس عدم کنترل بر میزان و
نوع غذای مصرفی

2.رفتار جبرانی نامناسب به منظور
پیشگیری از افزایش وزن نظیر استفراغ عمدی،استفاده ی غلط از مسهل ها،مدر ها،گرسنگی
یا ورزش  افراطی

جهت کنترل این اختلال مشاوره های
منظم تغذیه ای و روان شناسی موثر می باشد و در صورتی که فرد آسیب جدی ای به شرایط
بالینی خود وارد کرده باشد مداخلات پزشکی و دارو درمانی مورد نیاز است.

یبوست های مکرر

از جمله موارد شایع می توان به
یبوست اشاره کرد که ممکن است در اثر دریافت ناکافی آب،بی تحرکی،دریافت ناکافی
فیبر،عدم توجه به ضرورت دفع و استفاده از بعضی مکمل های خاص ایجاد شود.به عنوان
مثال مکمل های کلسیم و آهن ممکن است منجر به یبوست شود.فیبر های غذایی باعث افزایش
حجم مدفوع و تکرر دفع می شود و توصیه های عمومی برای زنان 28 گرم و برای مردان 35
گرم در روز می باشد.یک الگوی غذایی پر فیبر شامل:

افزایش مصرف نان ها،غلات کامل و
سایر محصولات غله ای کامل به میزان 6-11 واحد در روز

افزایش مصرف سبزیجات،حبوبات،میوه
ها،مغزها و دانه های خوراکی به میزان 5-8 واحد در روز

     مهتاب رجبی

     کارشناس تغذیه و رژیم درمانی

      ش ن پ:   ت-8059